ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑ
Η βασιλοπιτα με την σημερινη της μορφη, ηρθε και καθιερωθηκε στη ελληνικη παραδοση, με τους προσφυγες απο την Πολη και την Μικρα Ασια, που ειχαν το εθιμο να φτιαχνουν ενα γλυκο, αρωματισμενο ψωμι, μεσα στο οποιο εκρυβαν ενα νομισμα. Η παραδοσιακη ελληνικη βασιλοπιτα, ηταν μια πιτα με κρεας, εθιμο, που διτηρειται ακομη σε πολλα μερη της Ελλαδας.
Η βασιλοπιτα, πηρε το ονομα της απο την Μεγα Βασιλειο, επισκοπο Καισαρειας, κατα τον 4ο αιωνα μΧ, που γιορταζεται την 1η του ετους. Ο Μεγας Βασιλειος, ηταν ιδιαιτερα αγαπητος στους χριστιανους της Καππαδοκιας και της Μικρας Ασιας. Οσο για την δημιουργια της βασιλοπιτας, ο θρυλος λεει, οτι ο ρωμαιος επαρχος της Καππαδοκιας, ζητησε απο τους κατοικους της Καισαρειας, να παραδωσουν ολα τα τιμαλφη που ειχαν στην κατοχη τους, ως φορο προς το κρατος. Οι κατοικοι τα συγκεντρωσαν και τα πηγαν στον επισκοπο τους, για να τα φυλαξει και να τα σωσει. Ο Αγιος προσευχηθηκε, και με θαυματουργικο τροπο, ο επαρχος εκδιωχθηκε και γλυτωσε η πολη. Οταν ομως θελησε να τα επιστρεψει στους κατοχους τους, βρεθηκε σε δυκολη θεση, γιατι δεν μπορουσε να ξερει σε ποιον ανηκε το καθε αντικειμενο. Προσυχηθηκε παλι, και υστερα απο θεια φωτιση, ειπε στους βοηθους τουν να παρασκευασουν γλυκα ψμακια. Εκρυψε μεσα σε καθε ψωμακι απο ενα αντικειμενο, τα μοιρασε και με θαυματουργικο τροπο τα αντικειμενα γυρισαν στους κατοχους τους. Σε αναμνηση του γεγονοτος αυτου καθιερωθηκε να παρασκευαζουν αυτο το γλυκο ψωμι την ημερα της μνημης του αγιου.
Να μη ξεχναμε βεβαια, οτι ο συγχρονος Αγιος Βασιλης, ειναι αντιγραφη του ξενοφερτου Santa Claus, που και αυτος με την σειρα του, αλωθηκε απο την εικονα που επεβαλε, για διαφημιστικους λογους, ποιος αλλος? η Coca Cola. Ο Santa Claus παλι, ειναι ο ευρωπαιος Αγιος Νικολαος, και εμφανιζεται τα Χριστουγεννα, για να μοιρασει δωρα στα παιδια. Η βασιλοπιτα οσοτοσο εχει αρχαιες ριζες, καθως κατα την αρχαιοτητα, σε καθε μεγαλη γιορτη, παρασκευαζαν γλυκα ψωμια τα οποια τα προσεφεραν στους θεους ή τα μοιραζαν στα μελη της οικογενειας.
Υπαρχουν διαφορες παραλλαγες της βασιλοπιτας, με μαγια μπυρας αλλα και με χημικη μαγια (baking powder) που μοιαζει πιο πολυ με κεϊκ ή ειναι τριφτη. Τα τελευταια χρονια, μαλλον απο τοτε που ανελαβαν οι φουρνοι και τα ζαχαροπλαστεια να φτιαχνουν την βασιλοπιτα, επικρατησε η ζυμη που μοιαζει πιο πολυ αυτη του τσουρεκιου και την αντιστοιχων ευρωπαικων χριστοψωμων (πανετονε, στολεν, γλυκο των μαγων κα.)
Η συνταγη που παρουσιαζω, ειναι δικης μου επινοησης και εχει ως βαση μια συνταγη που προοριζοταν για πανετονε, η οποια ηταν εξ ορισμου αποτυχημενη, αφου ειχε τεραστια ποσοτητα μαγιας (ενα βασικο λαθος που το συναντω σε πολλες ελληνιες συνταγες για πανετονε)... Με πολλες τροποποιησεις ομως, μεταμορφωθηκε σε μια ωραιοτατη βασιλοπιτα με ζυμη μπριος!
Η βασιλοπιτα, πηρε το ονομα της απο την Μεγα Βασιλειο, επισκοπο Καισαρειας, κατα τον 4ο αιωνα μΧ, που γιορταζεται την 1η του ετους. Ο Μεγας Βασιλειος, ηταν ιδιαιτερα αγαπητος στους χριστιανους της Καππαδοκιας και της Μικρας Ασιας. Οσο για την δημιουργια της βασιλοπιτας, ο θρυλος λεει, οτι ο ρωμαιος επαρχος της Καππαδοκιας, ζητησε απο τους κατοικους της Καισαρειας, να παραδωσουν ολα τα τιμαλφη που ειχαν στην κατοχη τους, ως φορο προς το κρατος. Οι κατοικοι τα συγκεντρωσαν και τα πηγαν στον επισκοπο τους, για να τα φυλαξει και να τα σωσει. Ο Αγιος προσευχηθηκε, και με θαυματουργικο τροπο, ο επαρχος εκδιωχθηκε και γλυτωσε η πολη. Οταν ομως θελησε να τα επιστρεψει στους κατοχους τους, βρεθηκε σε δυκολη θεση, γιατι δεν μπορουσε να ξερει σε ποιον ανηκε το καθε αντικειμενο. Προσυχηθηκε παλι, και υστερα απο θεια φωτιση, ειπε στους βοηθους τουν να παρασκευασουν γλυκα ψμακια. Εκρυψε μεσα σε καθε ψωμακι απο ενα αντικειμενο, τα μοιρασε και με θαυματουργικο τροπο τα αντικειμενα γυρισαν στους κατοχους τους. Σε αναμνηση του γεγονοτος αυτου καθιερωθηκε να παρασκευαζουν αυτο το γλυκο ψωμι την ημερα της μνημης του αγιου.
Να μη ξεχναμε βεβαια, οτι ο συγχρονος Αγιος Βασιλης, ειναι αντιγραφη του ξενοφερτου Santa Claus, που και αυτος με την σειρα του, αλωθηκε απο την εικονα που επεβαλε, για διαφημιστικους λογους, ποιος αλλος? η Coca Cola. Ο Santa Claus παλι, ειναι ο ευρωπαιος Αγιος Νικολαος, και εμφανιζεται τα Χριστουγεννα, για να μοιρασει δωρα στα παιδια. Η βασιλοπιτα οσοτοσο εχει αρχαιες ριζες, καθως κατα την αρχαιοτητα, σε καθε μεγαλη γιορτη, παρασκευαζαν γλυκα ψωμια τα οποια τα προσεφεραν στους θεους ή τα μοιραζαν στα μελη της οικογενειας.
Υπαρχουν διαφορες παραλλαγες της βασιλοπιτας, με μαγια μπυρας αλλα και με χημικη μαγια (baking powder) που μοιαζει πιο πολυ με κεϊκ ή ειναι τριφτη. Τα τελευταια χρονια, μαλλον απο τοτε που ανελαβαν οι φουρνοι και τα ζαχαροπλαστεια να φτιαχνουν την βασιλοπιτα, επικρατησε η ζυμη που μοιαζει πιο πολυ αυτη του τσουρεκιου και την αντιστοιχων ευρωπαικων χριστοψωμων (πανετονε, στολεν, γλυκο των μαγων κα.)
Η συνταγη που παρουσιαζω, ειναι δικης μου επινοησης και εχει ως βαση μια συνταγη που προοριζοταν για πανετονε, η οποια ηταν εξ ορισμου αποτυχημενη, αφου ειχε τεραστια ποσοτητα μαγιας (ενα βασικο λαθος που το συναντω σε πολλες ελληνιες συνταγες για πανετονε)... Με πολλες τροποποιησεις ομως, μεταμορφωθηκε σε μια ωραιοτατη βασιλοπιτα με ζυμη μπριος!
Δοση : για 12 ατομα
Βαθμος δυσκολιας : μετρια δυσκολη
Βαθμος δυσκολιας : μετρια δυσκολη
Υλικα : 400 gr αλευρι δυνατο,
200 gr αλευρι για ολες τις χρησεις,
35 gr μαγια μπυρας φρεσκια,
2 αυγα + 2 κροκους,
150 gr βουτυρο,
170 gr κρυσταλλικη ζαχαρη,
125 ml γαλα,
2 κομματια αστερoειδη γλυκανισο,
1 κ.γ. μαστιχα Χιου σε σκονη,
απο 1 πορτοκαλι ακερωτο, το ξυσμα της φλουδας.
για την επαλειψη : 1 κροκος αυγου.
για την διακοσμηση : 1 ασπραδι,
1 κ.σ. γεματη ζαχαρη αχνη,
αμυγδαλα ασπρισμενα,
κουκουναρια.
Παρασκευη : Βαλτε το γαλα μαζι με τον αστεροειδη γλυκανισο σε ενα κατσαρολακι και βαλτε το σε χαμηλη φωτια. Μην το αφησετε να βρασει, κατεβαστε το απο την φωτια και αφηστε το να χλιαρινει. Σουρωστε το γαλα και διαλυστε μεσα την μαγια. Προσθεστε 4 κουταλιες απο το δυνατο αλευρι και αναμειξτε. Σκεπαστε το προζυμι σε καμπανα και αφηστε το σε χλιαρο μερος για 40 λεπτα.
Κοπανιστε την μαστιχα στο γουδι μαζι με 1 κουταλια της σουπας ζαχαρη.
Χτυπηστε τα αυγα και τους κροκους μαζι με την ζαχαρη. Προσθεστε την μαστιχα και το ξυσμα πορτοκαλιου. Προσθεστε το προζυμι και σταδιακα το αλευρι και ζυμωστε. Οταν το μιγμα γινει ομοιογενες, προσθεστε σταδιακα και το βουτυρο, που το εχετε αφησει να μαλακωσει σε θερμοκρασια δωματιου. Δουλεψτε την ζυμη, μεχρι να γινει ελαστικη και ομοιογενης. Σκεπαστε την σε καμπανα και αφηστε την σε χλιαρο μερος, μεχρι να διπλασιαστει σε ογκο.
Βουτυρωστε ενα στρογγυλο ταψακι, με διαμετρο 24εκ. Δουλεψτε λιγο την ζυμη και απλωστε την μεσα στο ταψι, ωστε να καλυψει τα 3/4. Καλυψτε ενα νομισμα με αλουμινοχαρτο και βαλτε το μεσα στη ζυμη, καθετα και απο το κατω μερος, ωστε να μην φαινεται. Αλειψτε την επιφανεια της βασιλοπιτας με τον κροκο του αυγου, ελαφρα χτυπημενο και αφηστε την σε χλιαρο μερος, μεχρι να διπλασιαστει σε ογκο.
Χτυπηστε το μισο ασπραδι του αυγου με την αχνη σε σφιχτη μαρεγκα. Χρησιμοποιηστε την μαρεγκα για να δημιουργησετε σχηματα στην επιφανεια της βασιλοπιτας. Στολιστε με τα αμυγδαλα και τα κουκουναρια.
Ψηστε σε προθερμασμενο φουρνο, στους 150°C για 45 λεπτα περιπου, μεχρι να ροδισει.
Βγαλτε την βασιλοπιτα απο τον φουρνο και αφηστε την να κρυωσει, Καλυτερα να την κοψετε την επομενη ημερα.
Διατηρειται για αρκετες ημερες, εκτος ψυγειου. Καθως εχει την ταση να ξεραινεται, καλυψτε την με διαφανη μεμβρανη ή βαλτε την σε σακκουλα τροφιμων.
- Δεκεμβριος 2014 - ενημερωση της αναρτησης με νεες φωτογραφιες
VASSILOPITA
La vassilòpita è la torta tradizionale greca per il Capodanno. Il suo nome significa "torta di San Basilio", Vassìlios in greco. L' usanza di vassilòpita è arrivata in Grecia, all'inizio del secolo scorso, con l'arrivo dei profughi da Istanbul e dall'Asia Minore. San Basilio Magno era vescovo di Cesarea (Cappadocia) e la sua festa è il 1o gennaio. Era molto amato dai cristiani dell'Asia Minore. La leggenda narra che il governatore di Cappadocia ha chiesto dagli abitanti di dare tutti i loro oggetti d'oro, come tasse per lo stato romano. Cosi hanno raccolto i loro beni e li hanno portati dal loro vescovo, per nasconderli dal governatore. San Basilio, ha accolto il governatore e l'ha convinto di non prendere i preziosi oggetti. Però dopo, doveva restituirli ai loro proprietari; non potendo contesatre il proprietario di ogni oggetto, ha fatto preparare delle piccole torte, e ha nascosto un oggetto in ciascuna. Poi le ha distribuite agli abitanti, che miracolosamente, ciascuno ha trovato il proprio oggetto nella torta. Cosi, in memoria di questo fatto si prepara la vassilòpita, dove si nasconde una moneta d'oro. Certo oggi non ci sono più monete d'oro, ma a volte, quel che trova la moneta prende anche una somma che sarà definita dal capofamiglia.
La vassilòpita, ricorda tanti altri panetti dolci che si distribuiscono tra i membri della famiglia, dopo il pranzo festivo, come il panettone, il pandolce, lo stollen etc. 'E di orgine molto antica, siccome anche in antica Grecia, durante le grandi feste, si preparavano panetti dolci che venivano offerti agli dei o distribuiti tra i membri della famiglia. La vassilòpita tradizionale viene preparata con lievito chimico, mentre durante gli ultimi decenni, piuttosto da quando le casalinghe preferiscono di comprarla dal pannetiere o dalla pasticceria, è più comune quella preparata con il lievito di birra. In alcune regioni si preparano addiritura una torta salata con pasta filo.
Il rituale dell arrivo dell'anno nuovo, nella mia famiglia va così: appena suonano mezzanotte, si spengono le luci, il capofamiglia esce dalla casa e ritorna con una brocca piena di acqua, e un melograno che deve buttarlo all'ingresso e farlo scoppiare (eh, si qualcuno poi deve anche pulire...). Poi tutta la famiglia va a tavola ed il capofamiglia taglia la vassilòpita; la fa girare per tre volte, segna una croce e poi comincia a tagliare i pezzi, nominandoli e cominicando da San Basilio, Christo, la Vergine, la casa, il lavoro e poi tutti i membri della famiglia, presenti e no. Quel che troverà la moneta sarà il fortunato dell'anno nuovo.
La vassilòpita, ricorda tanti altri panetti dolci che si distribuiscono tra i membri della famiglia, dopo il pranzo festivo, come il panettone, il pandolce, lo stollen etc. 'E di orgine molto antica, siccome anche in antica Grecia, durante le grandi feste, si preparavano panetti dolci che venivano offerti agli dei o distribuiti tra i membri della famiglia. La vassilòpita tradizionale viene preparata con lievito chimico, mentre durante gli ultimi decenni, piuttosto da quando le casalinghe preferiscono di comprarla dal pannetiere o dalla pasticceria, è più comune quella preparata con il lievito di birra. In alcune regioni si preparano addiritura una torta salata con pasta filo.
Il rituale dell arrivo dell'anno nuovo, nella mia famiglia va così: appena suonano mezzanotte, si spengono le luci, il capofamiglia esce dalla casa e ritorna con una brocca piena di acqua, e un melograno che deve buttarlo all'ingresso e farlo scoppiare (eh, si qualcuno poi deve anche pulire...). Poi tutta la famiglia va a tavola ed il capofamiglia taglia la vassilòpita; la fa girare per tre volte, segna una croce e poi comincia a tagliare i pezzi, nominandoli e cominicando da San Basilio, Christo, la Vergine, la casa, il lavoro e poi tutti i membri della famiglia, presenti e no. Quel che troverà la moneta sarà il fortunato dell'anno nuovo.
Dosi : per 12 persone
Difficoltà : media
Difficoltà : media
Ingredienti : 400 gr di farina di forza,
200 gr di farina 00,
35 gr di lievito di birra fresco,
2 uova + 2 tuorli,
150 gr di burro,
170 gr di zucchero semolato,
125 ml di latte,
2 pezzi di anice stellato,
1 cucchiaino di grani di mastìha,
da 1 arancia no trattata, la scorza grattugiata.
per spenellare : 1 tuorlo.
per spenellare : 1 tuorlo.
per decorare : 1 albume,
1 cucchiaio colmo di zucchero a velo,
mandorle pelate,
pinoli.
pinoli.
Preparazione :
Versate il latte in un pentolino, aggiungete l'anice stellato e mettetelo su fuoco dolce. Scaldate il latte senza lasciarlo bollire e poi lasciatelo intiedidire. Eliminate l'anice stellato, passandolo da un colino. Stemperate il lievito con il latte tiepido, aggiungete 4 cucchiai di manitoba e amalgamate. Coprite il lievitino a campana e lasciatelo in luogo tiepido per 40 minuti.
In un mortaio pestate la mastìha con 1 cucchiaio di zucchero.
Sbattete le uova ed i tuorli con lo zucchero. Aggiungete la mastìha, la scorza d'arancia grattugiata, il lievitino e mescolate. Aggiungete la farina, poca alla volta, e lavorate l'impasto. Alla fine, aggiungete anche il burro, lasciato ammorbidire a temperatura ambiente e lavorate l'impasto fino a diventare liscio e omogeneo. Coprite l'impasto a campana e lasciatelo a lievitare, in luogo tiepido per un paio d' ore.
Imburrate un stampo rotondo, di 24cm di diametro. Posizionate dentro l'impasto, tirandolo per coprire 3/4 dello stampo. Coprite una moneta di carta stagnola e inseritela verticale dal basso dell'impasto, così da non essere visibile. Spenellate la superficie della vasilòpita con il tuorlo sbattuto e lasciatela lievitare, in luogo tiepido, per un paio di ore.
Sbattete metà albume con lo zucchero a velo in neve ferma. Con un sac-a-poche formate dei disegni. Decorate con le mandorle ed i pinoli.
Cuocete in forno preriscaldato ai 150°C per 45 minuti ca, fino a dorare. Sfornate e lasciate raffreddare.
Si conserva fuori frigo per parecchi giorni, ma si tende a rinsecchire, cosi copritela con pellicola transparente.
Per togliervi la cusriosità, quest'anno la moneta è stata trovata nel pezzo del lavoro, e visto come vanno le cose in Grecia, siamo particolarmente felici per questo...
- aggiornamento dicembre 2014 con nuove foto
Versate il latte in un pentolino, aggiungete l'anice stellato e mettetelo su fuoco dolce. Scaldate il latte senza lasciarlo bollire e poi lasciatelo intiedidire. Eliminate l'anice stellato, passandolo da un colino. Stemperate il lievito con il latte tiepido, aggiungete 4 cucchiai di manitoba e amalgamate. Coprite il lievitino a campana e lasciatelo in luogo tiepido per 40 minuti.
In un mortaio pestate la mastìha con 1 cucchiaio di zucchero.
Sbattete le uova ed i tuorli con lo zucchero. Aggiungete la mastìha, la scorza d'arancia grattugiata, il lievitino e mescolate. Aggiungete la farina, poca alla volta, e lavorate l'impasto. Alla fine, aggiungete anche il burro, lasciato ammorbidire a temperatura ambiente e lavorate l'impasto fino a diventare liscio e omogeneo. Coprite l'impasto a campana e lasciatelo a lievitare, in luogo tiepido per un paio d' ore.
Imburrate un stampo rotondo, di 24cm di diametro. Posizionate dentro l'impasto, tirandolo per coprire 3/4 dello stampo. Coprite una moneta di carta stagnola e inseritela verticale dal basso dell'impasto, così da non essere visibile. Spenellate la superficie della vasilòpita con il tuorlo sbattuto e lasciatela lievitare, in luogo tiepido, per un paio di ore.
Sbattete metà albume con lo zucchero a velo in neve ferma. Con un sac-a-poche formate dei disegni. Decorate con le mandorle ed i pinoli.
Cuocete in forno preriscaldato ai 150°C per 45 minuti ca, fino a dorare. Sfornate e lasciate raffreddare.
Si conserva fuori frigo per parecchi giorni, ma si tende a rinsecchire, cosi copritela con pellicola transparente.
Per togliervi la cusriosità, quest'anno la moneta è stata trovata nel pezzo del lavoro, e visto come vanno le cose in Grecia, siamo particolarmente felici per questo...
- aggiornamento dicembre 2014 con nuove foto
