ΤΖΑΝΤΟ'ΥΙΑ // GIANDUJA

foto tratta dal web

 
ΤΖΑΝΤΟΎΙΑ

Ο Gianduja ή Gianduia, ειναι το ονομα μιας απο τις "μασκες", δηλαδη τα προσωπα της Commedia dell'Arte. O Gianduia προερχεται απο το Τορινο και το ονομα του το πηρε απο ενα υπαρκτο προσωπο, τον Gian d’la duja, στην τοπικη διαλεκτο, ή Giovanni del Boccale, δηλαδη ο "Γιαννης με την μπουκαλα"! Αυτος ο συμπαθης κυριος, ηταν ενας γλεντζες, που δεν του ελειπε η σωστη κριση και το κουραγιο, αλλα παραλληλα λατρευε το καλο φαϊ και το κρασακι, μαλιστα το παρατσουκλι του βγηκε επειδη παντα, στην ταβερνα, ζητουσε ενα μπουκαλι κρασι! Ο Τζαντουια ειναι ντυμενος με ενα μακρυ πανωφορι χρωματος καφε με κοκκινο ρελι, φοραει τρικωχο καπελλο και τα μαλλια του τα εχει δεμενα με μια κοκκινη κορδελλα, σε ενα κοτσιδακι. Ο Τζαντουια εγινε το συμβολο της πολης του Τορινου κατα την διαρκεια του αγωνα του για την ανεξαρτησια το 1799. 
Βεβαια, δικαιως θα αναρωτιεστε τι σχεση μπορει να εχει αυτος ο κυριος με τα γνωστα σοκολατακια. Στα τελη του 1700, ο Ναπολεων Βοναπαρτης, ειχε κυρηξει εμπαργκο στα προϊοντα που προερχοντουσαν απο την Μεγαλη Βρεττανια και τις αποικιες της. Ετσι, σε πολλα εισαγομενα ειδη, και μεταξυ αυτων και το κακαο, οι τιμες εκτοξευτηκαν στα υψη! Θα μου πειτε τωρα τι σχεση μπορει να εχει το εμπαργκο του Ναπολεοντα με το Τορινο; απλα εκεινη την περιοδο το Πιεμοντε, αρα και το Τορινο, τελουσε υπο γαλλικη κατοχη. Μεσα σ'ολα τα προβληματα της καταστασης αυτης, οι τορινεζοι ζαχαροπλαστες, βρεθηκαν ξαφνικα χωρις κακαο και δεν μπορουσαν να φτιαξουν τις περιφημες σοκολατες τους. Γυρω στα 1806, καποιοι σκεφτηκαν να αντικαταστησουν μερος του κακαο με φουντουκοπαστα, που την παρασκευαζαν απο τα περιφημα φουντουκια του Πιεμοντε; το πληρες ονομα αυτης της ιδιαιτερα νοστιμης ποικιλιας φουντουκιου, ειναι : nocciola tonda e gentile delle Langhe (δηλαδη στρογγυλο και ευγενες φουντουκι απο την περιοχη Langhe, νοτιοανατολικα του Τορινο). Το αποτελεσμα ενθουσιασε την πελατεια τους και ετσι το μιγμα αυτο καθιερωθηκε στην ζαχαροπλαστικη παραδοση της πολης. Το 1852, η συνθεση του μιγματος βελτιστοποιηθηκε απο τους μαστορες της σοκολατας Michele Prochet και Caffarel, οι οποιοι σκεφτηκαν να καβουρντισουν τα φουντουκια πριν τα μετατρεψουν σε φουντουκοπαστα. Το προϊον τους βρηκε αμεσα ανταποκριση, με αποτελεσμα να ανοιξουν συντομα ενα εργοστασιο σοκολατοποϊιας. Το 1865 λανσαραν στην αγορα ενα σκολατακι, φτιαγμενο απο απλα υλικα (κακαο, βουτυρο κακαο, φουντουκια και ζαχαρη) με σχημα αναποδογυρισμενης βαρκας (sic!), δηλαδη μακρουλο και τριγωνικο, το οποιο ηταν και το πρωτο σοκολατακι τυλιγμενο σε χαρτι! Στην αρχη του εδωσαν το ονομα “givù”, που στην τοπικη διαλεκτο σημαινει "μπουκιτσα". Κατα την διαρκεια της παρελασης του Καρναβαλιου του 1866, ενας ηθοποιος, ντυμενος με την στολη του Gianduia, ειχε την ιδεα να μοιρασει στον κοσμο μια ποσοτητα απο τα καινουργια σοκολατακια, τα οποια απο τοτε ονομαστηκαν gianduiotti (τζαντουιόττι) και με αυτο το ονομα εγιναν διασημα σε ολον τον κοσμο!
Κατ'επεκταση, το μιγμα σοκολατας και φουντουκοπαστας ή τριμμενων φουντουκιων, επικρατησε να λεγεται τζαντούια. Ακομη και η Nutella ειναι ενα παρασκευασμα μεσα στην φιλοσοφια του gianduia; δημιουργηθηκε το 1951 απο την σοκολατοποιϊα Ferrero και το αρχικο ονομα της ηταν Pasta Giandujot; συντομα μετατραπηκε σε Supercrema, για να καταληξει στο Nutella, με πρωτο συνθετικο το nut (φουντουκι στα αγγλικα) και την ευηχη καταληξη -ella.
Αν βρεθειτε στο Τορινο κατα την περιοδο του Καρναβαλιου,  θα δειτε στα ζαχαροπλαστεια να κυκλοφορει ενα γλυφιτζουρι, με την φιγουρα του Gianduia επανω, που κι αυτο φερει το ονομα του και ουσιαστικα ειναι το συμβολο του τορινεζικου καρναβαλιου!
Πληροφοριες απο  : www. gianduia.it , eurochocolate. com, Wikipedia

foto tratta dal web

GIANDUJA

Il Gianduja o Gianduia è la più conosciuta maschera del Piemonte e il re di Torino durante il Carnevale. Il Gianduia nasce come Gironi, cioè Girolamo in dialetto, da un burattinaio ca 300 anni fa. Ebbe un enorme successo, ma fu consigliato nel burratinaio di cambiargli il nome. Il burratinaio presto scopri in un paesino vicino Asti, un contadino simpatico che lo chiamavano Gioan d'la douja, in dialetto, cioè Giovanni del boccale, perchè nelle osterie chiedeva sempre un boccale di vino, e nella sua persona identificò il suo Gironi che gli cambiò il nome in Gianduia. Gianduia è un uomo allegro, che non gli manca il buon senso e il coraggio, che ama il buon vino e la buona tavola. E vestito di una lunga giacca marrone, bordata di rosso, porta in testa un cappello tricorno e ha un codino girato all'insu, legato con un bel nastrino rosso. Gianduia è diventato il simbolo della lotta per l'indipendenza dei piemontesi nel 1799.
Passiamo a vedere quale è la relazione tra la maschera di Gianduia ed il celebre cioccolatino.
Verso la fine del 700, Napoleone Bonaparte impose il blocco delle impostazioni dalla Gran Bretagna e conseguentemente anche dalle sue numerose colonie. Così il prezzo di molti beni d'impostazione salì alle stelle, e tra di loro c'era anche il cacao. Siccome in quel periodo anche Torino era sotto il dominio francese, ne subi le conseguenze, e i famosi maestri cioccolatieri torinesi si sono trovati in carenza di cacao. Verso il 1806, qualcuno ha pensato di sostituire parte del cacao con la pasta di nocciole; ma non si trattava di nocciole qualsiasi, però delle buonissime "nocciole tonde e gentili delle Langhe". Il risultato ha scatenato l'entusiasmo e ha soddisfato anche i palati piu raffinati. Nel 1852, i cioccolatai Michele Prochet e Caffarel, ottimizzarono la formula, tostando le nocciole prima di tritarle. Presto aprirono una fabbrica di cioccolato a Torino, che diventò molto rinomata. Nel 1865, lanciarono il primo cioccolatino incartato, preparato con pasta di nocciole, burro di cacao e cacao; la sua forma era molto particolare : allungata e triangolare, che ricorda una barca rovesciata. A questo cioccolatino viene attribuito il nome di “givù”, che significa bocconcino nel dialetto piemontese. Però, durante la parata per il Carnevale del 1866, un attore vestito da Gianduia, ebbe l'iniziativa di regalare alla folla i nuovi cioccolatini, i quali, associati con la maschera, vennero chiamati gianduioti. Il gianduiotto ebbe un immenso successo e venne prodotto in grandissime quantità.
La crema al cioccolato e nocciole viene chiamata spesso gianduia. Perfino la Nutella è un prodotto che viene creato prendendo spunto dal gianduiotto; è stata creata nel 1951 da Ferrero e all'inizio la chiamarono Pasta Gianujot, poi Supercrema e alla fine Nutella, dall'inglese nut che significa nocciola in inglese.
Informazioni tratte da  : www. gianduia.it , eurochocolate. com, Wikipedia
 

La maschera di Gianduja , da un manifesto del 1949