ΜΠΑΚΑΛΙΑΡΟΠΙΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ (BACALHAU COM NATAS) // BACCALA ALLA PROTOGHESE (BACALHAU COM NATAS)

ΜΠΑΚΑΛΙΑΡΟΠΙΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ (BACALHAU COM NATAS)

Σήμερα θα σας παρουσιάσω ένα πολύ νόστιμο φαγάκι, που δοκίμασα πέρισυ στο φεστιβάλ φαγητού Food for good, το οποίο διοργανώνεται εδώ και 19 χρόνια, στις αρχές Ιουνίου στην Πλάζ Αρετσούς στην Θεσσαλονίκη. Το φεστιβάλ στηρίζεται στην ιδιωτική πρωτοβουλία, και διοργανώνεται απο τον Διεθνή Συλλογο Γυναικών Ελλάδος IOWG και την οργάνωση "Γυναίκες των 5 Ηπείρων" και παίρνουν μέρος σύλλογοι από διάφορες εθνικότητες που ζούν στην Θεσσαλονίκη. Ο χαρακτήρας του είναι φιλανθρωπικός, αφού τα χρήματα από το αντίτιμο του εισιτηρίου, διατίθενται σε κοινοφελή ιδρύματα της πόλης μας. Φέτος η διοργάνωση είναι προγραμματισμένη για την επόμενη Κυριακή 5 Ιουνίου στις 20.30 και αν δεν το έχετε επισκευτεί, αξίζει να πάτε, γιατί εκτός από την συνεισφορά σας σε μία φιλανθρωπική εκδήλωση θα έχετε την ευκαιρία να δοκιμάσετε πεντανόστιμο σπιτικό φαγητό από διάφορες κουζίνες της επιλογής σας! (το εισητήριο συμπεριλαμβάνει 4 πιάτα και 2 ποτά).
Ο βακαλάος με κρέμα γάλακτος, όπως είναι και το πραγματικό όνομα της συνταγής, είναι ένα παραδοσιακό πιάτο της Πορτογαλικής κουζίνας, πολύ γνωστό και αγαπημένο τόσο μέσα όσο και εκτός των συνόρων της Προτογαλίας. Εμείς θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε κάλλιστα και "μπακαλιαρόπιτα" και κάποιοι ίσως ακόμη και "σουφλέ μπακαλιάρου". Η ακριβής προέλευση της συνταγής δεν είναι γνωστή, αλλά για πρώτη φορά καταγράφεται μία πολύ παρομοια εκδοχή της στα 1930 από τον σεφ John Ribeiro. Αν και η χρήση γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων, όπως η κρέμα γάλακτος και το τυρί, δεν είναι και πολύ συνηθισμένη στην πορτογαλική κουζίνα, αυτό το πιάτο έγινε τόσο δημοφιλές που κατέληξε να είναι και αντιπροσωπευτικό.
Τα βασικά συστατικά της συνταγής είναι ο βακαλάος, οι πατάτες, τα κρεμμύδια και το γάλα ή κρέμα γάλακτος. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές μόνο με κρέμα γάλακτος, μόνο με γάλα ή τέλος με μπεσαμέλ. Επίσης μπορεί να δείτε να προσθέστουν ελιές ή τριμμένο τυρί. Διάβασα πολλές συνταγές, κυρίως σε ιταλικά και πορτογαλικά sites και blogs και τελικά κατέληξα να κάνω κάτι παίρνοντας ιδέες απο εδώ και από εκεί, προσαρμοσμένο και λίγο στα δικά μας γούστα. Αυτή η "μπακαλιαρόπιτα" μας άρεσε υπερβολικά και την προσθέσαμε άμεσα στην λίστα με τις αγαπημένες μας συνταγές με βακαλάο, που να σημειώσω ότι είναι ένα ψάρι που αγαπάμε πολύ και τρώμε όλο τον χρόνο, όχι μόνον του Ευαγγελισμου!

Δόση : γιά 6 άτομα
Βαθμός δυσκολίας συνταγής : μέτρια δύσκολο
Υλικά : 1 βακαλάο ξαλμυρισμένο (περίπου 800 gr στραγγισμένος),
                  400 ml γάλα φρέσκο πλήρες,
                  100 κρέμα γάλακτος 35% λιπαρά,
                  2 κ.σ. αλεύρι,
                  4 κ.σ. ελαιόλαδο παρθένο έξτρα,
                  2 μεγάλα κίτρινα κρεμμύδια,
                  2 σκελίδες σκόρδο,
                  1 φλ. (75 gr) ελιές μαύρες σε ροδέλες,      
                  4 πατάτες μέτριες σε μέγεθος,                         
                  θυμάρι,
                  πιπέρι μαύρο φρεσκοτριμμένο,
                  αλάτι,
                  μαϊντανό.
Προετοιμασία :
Ξεκινήστε την προετοιμασία από την προηγούμενη ημέρα, ξαλμυρίζοντας τον βακαλάο; αναλυτικές οδηγίες για πετυχημένο ξελμύρισμα θα βρείτε εδώ. Επειδή συνήθως αγοράζω 3-4 κιλά βακαλάο υγράλατο, τον ξαλμυρίζω και τον καταψύχω, έχω σχεδόν πάντα απόθεμα στον καταψύκτη μου. Ετσι για πιάτα όπου ο βακαλάος δεν είναι ανάγκη να είναι σε ωραία, ευπαρουσίαστα κομμάτια, διαλέγω τα κομμάτια από την ουρά και την κοιλιά.
Αφού ξαλμυρίσετε και στραγγίσετε καλά τον βακαλάο, κόψτε τον σε μικρά κομματάκια (εγώ τον "μάδησα" με τα χέρια) και βάλτε τον μέσα σε ένα κατσαρολάκι. Προσθέστε το γάλα και βάλτε το να βράσει για ένα δεκάλεπτο, σε σιγανή φωτιά. Στο τέλος του μαγειρέματος προσθέστε το αλεύρι, την κρέμα γάλακτος και λίγο φρεσκοτριμμένο πιπεράκι. Κατεβάστε το από την φωτιά και αφήστε το να χλιαρίνει.
Ψιλοκόψτε τα κρεμμύδια και το σκόρδο. Σωτάρετε τα με 2 κουταλιές από λάδι, μέχρι να ροδίσουν. Κατεβάτε τα από την φωτιά και προσθέστε τις ελιές.
Καθαρίστε τις πατάτες και κόψτε τες σε μπαστουνάκια. Σωτάρετε τες με το υπόλοιπο ελαιόλαδο, στο ίδιο τηγάνι που χρησιμοποιήσατε πριν, αφού αφαιρέσετε τα κρεμμύδια. Αλατίστε τες ελαφρά και προσθέστε λίγο θυμάρι.
Αναμείξτε όλα τα υλικά, προσθέστε λίγο αλάτι, αν χρειάζεται (εξαρτάται και από το πόσο καλά ξαλμυρίσατε τον βακαλάο) και στρώστε τα μέσα σε ένα πυρέξ.
Ψήστε σε φούρνο προθερμασμένο στους 200°C, στις αντιστάσεις, για περίπου 40 λεπτά, μέχρι να ροδίσει.
Αφήστε την μπακαλιαρόπιτα να χλιαρίνει πριν την δοκιμάσετε. Προσθέστε λίγο ψιλοκομμένο μαϊντανό στο σερβίρισμα.
Είναι πολύ νόστιμη ακόμη και κρύα από το ψυγείο!

BACCALA ALLA PROTOGHESE (BACALHAU COM NATAS)

Questo piatto, l' ho conosciuto come "torta di baccalà" in un festival di cibo che si organizza ogni giugno a Salonicco, per ben 19 anni; in questo festival, partecipano associazioni di donne di varie nazionalità che vivono a Salonicco. 
Il baccalà alla protoghese, o bacalà alla panna, è un secondo della cucina portoghese. Le origini della ricetta sono incerte, ma una ricetta molto simile è stata riferita per la prima volta nel 1930, dal chef John Ribeiro. L' uso di latte o latticini è inusuale nella cucina portoghese, ebbene questa ricetta ebbe tanto successo da considerarsi oggi come una ricetta rappresentativa ed è molto amata tanto in Portogallo che all' estero.
Gli ingredienti di base della ricetta sono il baccalà, le patate, le cipolle e il latte o la panna. Esistono numerose varianti con solo latte o sola panna, con tutti e due o con la besciamella. Spesso vengono aggiunte olive e formaggio. Cercando per la ricetta originale, ne ho letto tante in siti e blog portoghesi, italiani e anglofoni; alla fine ho creato la mia variante con gli ingredienti che mi piace utilizzare.
Il baccalà alla protoghese ci è piaciuto un sacco e l' abbiamo rifatto e goduto parecchie volte prima di postare questa ricetta...

Dosi : per 6 persone
Difficoltà della ricetta : media
Ingredienti : 1 filetto di baccalà dissalato (800 gr ca.),
                             400 ml di latte fresco intero,
                             100 ml di panna fresca,
                             2 cucchiai di farina,
                             4 cucchiai olio extravergine di oliva,
                             2 cipolle dorate grandi,
                             2 spicchi d' aglio,
                             4 patate medie,
                             1 tazza (75 gr) olive nere a rondelle,               
                             timo
                             pepe nero macinato,
                             sale,
                             prezzemolo tritato.
Preparazione :
Prima di tutto dissalate il baccalà (istruzioni dettagliate per dissalarlo corretemente troverete qui). Una volta dissalato, scolate bene e sminuzzate con le mani. Ponete in una piccola casseruola, aggiungete il latte e lasciate cuocere per una decina di minuti, fino ad assorbirlo. A fine cottura, aggiungete la panna, la farina e pepe nero macinato al momento. Ritirate dal fuoco e lasciate raffreddare.
Tritate le cipolle e l' aglio. Saltate in padella con 2 cucchiai d' olio fino ad imbiondire. Ritirate dal fuoco e aggiungete le olive.
Sbucciate le patate e tagliate a bastoncini. Saltate con l' olio rimasto (io ho utilizzato la stessa padella dopo che ho eliminato le cipolle), salate senza esagerare e cospargete di timo.
Mescolate tutti gli ingredienti, aggiustate di sale e trasferite in una priofila.
Infornate in forno preriscaldato a 200°C, modalità statico, e lasciate cuocere per 40 mintui ca., fino a dorare.
Sfornate e lasciate intiepidire. Per la finitura aggiungete del prezzemolo tritato.
E molto buono perfino freddo dal frigo.