23

ΤΕΤΡΑΔΙΟΝ ΓΛΥΚΙΣΜΑΤΩΝ ... ΕΤΟΣ 1923 // QUADERNO DI RICETTE DOLCI ... ANNO 1923


ΤΕΤΡΑΔΙΟΝ ΓΛΥΚΙΣΜΑΤΩΝ ....  ΕΤΟΣ 1923
 
Αυτή η περίοδος των μεγάλων γιορτών του χρόνου, είναι μια ευκαιρία για να βρεθούν οι οικογένειες ενωμένες γύρω απο τα γιορτινά τραπέζια, για να φάνε, να πιούν, να ανασύρουν αναμνήσεις... Με νοσταλγική διάθεση σημέρα, γράφω μια ανάρτηση που κινείται σε διαφορετικό στύλ απο αυτό που συνηθίζω ... Παρ' όλα αυτά, πιστεύω οτι δεν παύει να έχει και σχέση με το αντικείμενο αυτού του blog, καθώς έχει να κάνει με την κληρονομιά που μας άφησε η γιαγιά Ανδρομάχη, και που δεν ήταν βέβαια υλική, αλλά αφορούσε μια στάση ζωής και μια κουλτούρα με επίκεντρο την οικογένεια, μέσα στην οποία τόσο η προετοιμασία του φαγητού, όσο και η απόλαυση του, κατείχαν σημαντική θέση.
Πρίν απο λίγο καιρό, ήρθε στα χέρια μου μια ταλαιπωρημένη σακκούλα γεμάτη με στοιβαγμένα, πολυκαιρισμένα χαρτιά. Ηταν αυτό που θα μπορούσα να χαρακτηρίσω ως το προσωπικό αρχείο της γιαγιάς Ανδρομάχης, που κάπου είχε περιμαζέψει ο πατέρας μου μετά απο τον θάνατο της και κάπου βρήκε η μητέρα μου συμμαζεύοντας τις ντουλάπες του σπιτιού. Παραδόθηκαν σ' εμένα, γιατί η μητέρα μου γνωρίζει την μανία που έχω να διατηρώ διάφορα παλιά αντικείμενα γενικώς, αλλά και ειδικότερα τα κειμήλια της οικογένειας...
Ενα μάτσο κιτρινισμένα και ταλαιπωρημένα χαρτιά, χωρίς καμμιά πραγματική αξία πλέον, αλλά με ανεκτίμητη συναισθηματική αξία, για μένα τουλάχιστον, μερικά απο τα οποία διαλυόντουσαν ανάμεσα στα δάχτυλα μου, ενώ οι κάποιες λίγες φωτογραφίες, δαγκεροτυπίες της εποχής, είχαν μετατραπεί σε αρνητικά... Πολλά χειρόγραφα στην  τουρκική γλώσσα, γραμμένα με την παλιά αραβική γραφή, που σίγουρα αναφερόντουσαν σε τίτλους ιδιοκτησίας κτημάτων και σπιτιών (σε πολλά απο αυτά υπήρχαν και οι διευκρινιστικές σημειώσεις στα ελληνικά σε μια γωνίτσα), μάρτυρες κόπων και οικονομιών ποιός ξέρει πόσων γενεών πίσω, και άλλα απο τράπεζες, γραμμάτια ή αποζημιώσεις, ποιός να το ξέρει να μας πεί σε τι αναφέρονται ακριβώς ...  Ενα έγγραφο του 1892, απο την εκκλησία στις Μέτρες, τίτλος ιδιοκτησίας  εφ' όρου ζωής στο όνομα της προγαγιάς μου, για το στασίδι που ανήκε αποκλειστικά για χρήση απο την οικογένεια. Επειτα τα ομαδικά διαβατήρια με τα οποία η οικογένεια ταξίδεψε στην Ελλάδα στο τέλος του 1922, με την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών, συνέπεια της συνθήκης της Λωζάνης, γραμμένα στην ελληνική και την γαλλική γλώσσα. Η γιαγιά μου σε φωτογραφία μαζί με τον μεσαίο αδελφό και την νύφη της ... Ο προπάππος με την προγιαγιά ... Η άφιξη στην Ελλάδα. Πτολεμαϊδα. "Βασίλειον της Ελλάδος"... Μια σειρά έντυπα με καταγεγραμμένα τα περιουσιακά στοιχεία ώστε να δοθεί η ανάλογη χρηματική αποζημίωση απο το Ελληνικό κράτος. Το δίπατο σπίτι στις Μέτρες, ο νερόμυλος, το κτήμα με τις οκτακόσιες καρυδιές, όπως τα ξέραμε απο τις αφηγήσεις της γιαγιάς για την "πατρίδα", στην οποία δεν επέστρεψε ποτέ πια ... Το πιστοποιητικό γέννησης του παππού. Το εκλογικό του βιβλιάριο. Τα πιστοποιητικά γέννησης των παιδιών. Και αυτών που χάθηκαν πολύ νωρίς και είχε μείνει μόνο μια αμυδρή ανάμνηση μαζί με μια ξεφτισμένη πίκρα. Ο ερχομός στην Θεσσαλονίκη, τα σχέδια της πολεοδομίας απο το σπίτι στο Κουλέ Καφέ. Ο πόλεμος. Και μετά πάλι η ηρεμία, αλλά και η φτώχεια και η ανασυγκρότηση. Αποδείξεις απο τα δίδακτρα των παιδιών στο σχολείο. Τα απολυτήρια των παιδιών απο το γυμνάσιο. Απο εκεί και πέρα, φαίνεται οτι η ιστορία περνάει στα χέρια της νεότερης γενιάς, ενώ ο κύκλος κλείνει με το πιστοποιητικό θανάτου της γιαγιάς.


Ανάμεσα σε όλα αυτά τα χαριά, ενα πολύ ταλαιπωρημένο τετραδιάκι με σκληρό, μαδημένο, εξώφυλλο. Στην πρώτη σελίδα, με καλλιγραφικά γράμματα, και ανάμεσα σε μια συνταγή για "σύκο φυρκλασέ" (φρουϊ-γκλασέ), γράφει : "τετράδιον γλυκισμάτων της Ανδρομάχης Λ. Πολυ(ζάκη) έτος 1923 ... Φεβρου(αριος) ημέρα Παρασκευή".  Το περίφημο βιβλίο συνταγών της γιαγιάς, στο οποίο συχνά αναφερόταν και πατέρας μου, και που όλοι νομίζαμε οτι είχε ξεχαστεί στο σπίτι στο Κουλέ Καφέ και είχε καταστραφεί. Ενα τετράδιο σημειώσεων με τις αγαπημένες συνταγές της εποχής, άλλες γραμμένες αναλυτικά και άλλες πολύ σύντομα. Οι δόσεις των υλικώς όλες σε οκάδες και δράμια. Στις τελευταίες σελίδες καρφιτσωμένες συνταγές απο κάποιο ημερολόγιο του '40, ενα απόκομμα εφημερίδας με συνταγή για "κατοχική μαγιονέζα - δηλαδή οικονομική", κάποιες συνταγές γραμμένες με διαφορετικό γραφικό χαρακτήρα και ραμμένες επάνω στο τετράδιο (που να βρούν συρραπτικό τότε...), η μια με αναφορά στην προγιαγιά μου, γραμμένη προφανώς απο κάποια γνωστή της, απο την οποία την είχε ζητήσει. Και ξαφνικά άρχισαν να ζωντανεύουν μπροστά στα μάτια μου, τα γλυκά της γιαγιάς Ανδρομάχης, οι βασιλόπιτες, τα τσουρέκια, οι κουραμπιέδες, τα φοινίκια, το γλυκό φράουλα, το ρεβανί, η τριφτή μηλόπιτα, το "κέκ", η γιαουρτόπιτα ... φτιαγμένα με ξεχασμένα πλέον, μισο-τούρκικα, ονόματα υλικών, όπως το ανασόνι (γλυκάνισο), οι σταφίδες κουραντί (η μικρή μαύρη σταφίδα), το λεμόντουζου (απο τα τουρκικά : το αλάτι του λεμονιου, το ξυνό), η σόντα καρμπονάλη (μαγειρική σόδα), και για το άρωμα ούτε βανίλια ούτε εσάνς, αλλά το μηλοσκούπιδο και το λεμονοσκούπιδο ( τι γέλια κάναμε με τον αδελφό μου όταν ακούγαμε την γιαγιά να τα λέει έτσι τα μηλόφλουδα και τα λεμονόφλουδα...). 
Ολα τα έγγραφα τακτοποιήθηκαν μέσα σε διαφανείς θήκες και μπήκαν στην σειρά μέσα σε ενα ντοσιέ. Ποιός ξέρει, μετά απο χρόνια και όταν εγώ πλέον δεν θα υπάρχω,  ίσως να βρεθεί γι΄αυτά μια φιλόξενη γωνιά σε κάποια βιβλιοθήκη ενός απο τα δισέγγονα της γιαγιάς Ανδρομάχης....


QUADERNO DI RICETTE DOLCI ... ANNO 1923
 
Durante questo periodo, delle grande feste, le famiglie si ritovano numerose in pranzi festιvi, per assagiare piatti deliziosi, brindare con vini pregiati e rinnovare le memorie famigliari... Questo post, è certo un po' diverso dal mio solito, siccome non è mia usanza parlare tanto di cose personali, irrelevanti a ricette di cucina o di pasticceria. Eppure, nel fondo, anche queste righe hanno da fare con la cucina e piuttosto con la cultura culinaria trasmessa dalla mia nonna, patrimonio prezioso al quale rincorro spesso...
Qualche mese fa, mia madre mia ha consegnato un sacchettino malridotto, contenente un ammasso di carte vetuste. Era quello che si può definire l' archivio personale della mia nonna paterna, Andromaca. Pare che mio padre l' aveva custodito dopo alla morte della nonna, e poi dimenticato. Così, un giorno che mia madre aveva deciso di metter un po' d' ordine agli armadi della casa, l' ha ritrovato, e l' ha consegnato subito a me, perchè lo sa quanto mi piacciono le cose d' antiquariato, e ancora di più se si tratta di cose della mia famiglia.
Così mi sono trovata con un fascio di carte ingiallite tra le mani, senza vero valore ormai, ma cariche di grande valore sentimentale, almeno per me. Molti di loro erano tanto logore che si sbriciolavano tra le mie dita, mentre alcune foro, dagherrotipie dell' epoca, erano invertite in negativo. Tra questi fogli, molti manoscritti scritti in lingua turca, addiritura colla vecchia scrittura araba, con firme a disegni arabeschi, che si riferivano a titoli di proprietà di case e di campi (c' era anche la nota in greco, in un angolino, che ne spiegava l' identità...), altri stampati, più formali, da varie banche turche, e chissa se si riferivano a conti correnti o a mutui ... Un manoscritto datato 1892, proveniente dalla chiesa di Metres, la città dove abitava la famiglia paterna della nonna, titolo di proprietà dello stallo famigliare, fino alla fin di vita. Due passaporti di gruppo, scritti in greco e francese, con i quali hanno viaggiato tutti i membri della famiglia, quando, verso la fine dell' anno 1922, sono stati costretti ad abbandonare la terra natale, causa l' accordo di Losanna, e venire a vivere in Grecia. L'uno dei passaporti comprende la nonna Andromaca insieme al suo secondo fratello e la nuora, mentre la foto del passaporto raffigura tutti e tre insieme. L' altro passaporto era dei suoi genitori ma la foro dei miei bisnonni è tutta guastata dal passare del tempo... Arrivo in Grecia, a Ptolemaida. Regno di Grecia ... Poi una serie di moduli statali, dove venivano dichiarati tutti i loro poderi, per poter poi essere rinsarciti dallo stato greco : la casa a due piani a Mètres (oggi chiamata Çatalca), il mulino ad acqua, il podere con gli 800 (!!) alberi di noce, così come narrava spesso la nonna che non aveva mai scordato "la patria", la quale però non ha mai più visitato in vita sua ... Il certificato di nascita del nonno. La tessera elettorale del nonno. I certificati di nascita dei figli. Anche di quelli che sono scomparsi prematuremente e non ne è rimasto che un vago amaro ricordo. L' arrivo a Salonicco. Il disegno technico della casa a Salonicco. L' avvento della guerra. Gli stenti e la fame... E dopo la guerra la serenità ma anche la povertà e la ricostruzione. Tessere di tasse scholastiche dei figli. I diplomi di scuola. E qui pare che le responsabilità passano ai mani dei più giovani e non ci sono più i documenti a fare il testimone, mentre il cerchio si chiude con una fotocopia del certificato di morte della nonna ...


Tra tutta questa cartaccia un piccolo quaderno, alla copertura dura e molto logora. Alla prima pagina con una calligrafia instabile, e tra le righe di una ricetta per fichi verdi canditi, si legge "quaderno di dolci di Andromaca L. Poli(zaki), anno 1923 ... Febr(ario), giorno venerdì". Il famoso quaderno di ricette della nonna, che mio padre spesso ne parlava e noi ne dubitavamo fortmente della sua esistenza. Un quadernino di note per le ricette alla moda di una epoca remota, altre scritte dettagliatamente, altre in brevi appunti. Tutte le dosi in okka e drammi, misure ottomane di una volta. Sulle ultime pagine, annesse con splli arruginiti, delle ricette staccate da un calendario degli anni '40, un ritagli da un giornale con la ricetta per la "maionese della guerra - cioè economica". Altre ancora scritte con grafia diversa, una addressata alla mia bisnonna, che molto probabilmente l' aveva chiesto da qualche conoscente, la quale poi l' aveva mandata con una lettera. E cosi piano piano si ravvivano le delizie preparate dalle mani operose della nonna, le quali addolcivano la nostra tenera età : le torte di San Basilio, le trecce lievitate (tsureki) di Pasqua, i kurabiè (biscotti di Natale), la marmellata di fragola, la sbrisolona alle mele, la torta allo yogurt ... preparati con ingredienti di nomi ormai scordati, derivati dalla lingua turca e oggi sotituiti di nomi greci o americani.
Tutti i documenti ritrovati sono stati messi in fogli di plastica e custoditi in un raccoglitore. Chissa se, quando io non ci sarò più, si troverà qualcuno, tra i pronipoti della nonna, ad offrirgli un cantuccio ospitale su qualche scaffale di biblioteca ...



5

ΚΑΝΤΑΪΦΙ // KADAIFI


ΚΑΝΤΑΪΦΙ

Κανταϊφι! Το πιο απλό και πιο νόστιμο σροπιαστό γλυκάκι!
Απαραίτητη παρουσία ανάμεσα στα χριστουγεννιάτικα γλυκά μας, αξεπέραστα νόστιμο, φτιαγμένο μόνο με αγνά υλικά : καλό βουτυράκι, καρυδάκια νέας εσοδείας και μπόλικο σιροπάκι! Σε μια δική μου παραλλαγή, με μια μικρή  ... τσαχπινιά στην γέμιση!

Δόση : 30 κομμάτια
Βαθμός δυσκολίας : εύκολο
Υλικά : 500 gr φύλλο κανταϊφι,
                 100 gr βούτυρο αγελάδος,
                 50 gr βούτυρο αιγοπρόβειο,
                 250 gr καρύδια,
                 1/2 φλ. αποξηραμένα φρούτα διάφορα,
                 1 κ.γ. κανέλα σε σκόνη,
                 1/2 κ.γ. μοσχοκάρυδο τριμμένο.
για το σιρόπι : 5 φλ. ζάχαρη κρυσταλλική,
                            5 φλ. νερό,
                            1 ξυλάκι κανέλα,
                            1 μικρό λεμόνι ακέρωτο, κομμένο στα δυο.
Προετοιμασία :
Τρίψτε τα καρύδια χοντρά στο μούλτι ή σε ενα γουδί.
Διαλέξτε διάφορα αποξηραμένα φρούτα (δαμάσκηνα, βερικοκα, κράνμπερις, σύκα) και κόψτε τα σε μικρά κομματάκια.  Αναμείξτε τα καρύδια με τα φρούτα και τα μπαχαρικά.
Ξάνετε καλά το φύλλο κανταϊφι και χωρίστε το σε 30 μακρόστενες λωρίδες. Σκεπάστε τες με μια υγρή πετσέτα, ώστε να μη ξεραθεί. 
Βουτυρώστε ενα μεγαλούτσικο ταψί  (30x30) ή ενα πυρέξ.
Πάρτε στα χέρια σας μια λωρίδα φύλλο, βάλτε στην άκρη του μια κουταλιά της σούπας απο την γέμιση και τυλίξτε το, όχι πολύ σφιχτά, σε ενα μικρό ρολό. Τοποθετήστε τα ρολά μέσα στο ταψί, χωρίς να αφήνετε κενά μεταξύ τους.  
Ζεστάνετε τα βούτυρα μέσα σε ενα κατσαρολάκι, χωρίς να τα αφήσετε όμως να κάψουν. Με ενα κουτάλι περιχύστε καλά τα κανταϊφια, φροντίζοντας ώστε το βούτυρο να πάει παντού. 
Ψήστε το κανταϊφι σε προθερμασμένο φούρνο στους 175°C, στις αντιστάσεις, για 40 λεπτά περίπου, μέχρι να ροδίσει.
Στο εν τω μεταξύ, ετοιμάστε το σιρόπι, βάζοντας όλα τα υλικά μέσα σε ενα κατσαρολάκι και αφήνοντας τα να βράσουν για 6-7 λεπτά. 
Μόλις βγεί το κανταϊφι απο τον φούρνο, περιχύστε το με το ζεστό σιρόπι. Αφήστε το να σταθεί τουλάχιστον μια ωρίτσα, ώστε να τραβήξει το σιρόπι.
Διατηρείται εκτός ψυγείου, για καμμιά δεκαριά μέρες.



KADAIFI ο CADAIFI

Quando si dice kadaìfi in Grecia, si intende un dolce sciroppato, preparato con la pasta fillo cadaif. La pasa fillo cadaif, è un ammasso di sottilissimi filli d' impasto, preparata con l' apposita macchina (vedi il video qui).
Il kadaifi, è un dolcetto semplice semplice ma molto goloso. Viene preparato con pochi ingredienti, che certo devono essere di ottima qualità : burro e noci o pistacchi di Bronte, e poi bagnato di abbondante sciroppo di zucchero. Nella mia versione ho aggiunto anche della frutta secca.
Siccome durante le feste di Natale e Capodanno, la tradizione greca vuole che si prepara dei dolci sciroppati, detti "di teglia" (cioè preparati in teglia), non ometto mai di preparare anche una dose di kadaifi, che ci piace tantissimo!

Dosi : 30 pezzi
Difficoltà : facile
Ingredienti : 500 gr di pasta fillo cadaif,
                             100 gr di burro da latte di mucca,
                             50 gr di burro da latte di pecora,
                             250 gr di noci tritate grossolanemente,
                             1/2 tazza di frutta secca tritata a pezzettini,
                             1 cucchiaino di cannella in polvere,
                             1/2 cucchiaino di noce moscata tritata.
per lo sciroppo : 5 tazze di zucchero semolato,
                                5 tazze di acqua,
                                1 stecca di cannella,
                                1 limone picccolo non trattato e tagliato in due.
Preparazione :
Tritate le noci grossolanemente.
Scegliete vari frutti secchi (prugne, albicocche, cranberries, fichi) e tagliateli a pezzezzini. Mescolateli con le noci e le spezie per preparare la farcitura.
Con le mani, dividete i filli di pasta cadaif, che nella confezione sono tutti incolati tra di loro. Dividete in 30 strische, lunghe ca 30cm. Copritele con un panno umido, perchè si seccano velocemente, una volta esposti all' aria.
Imburrate una teglia o pirofila alle dimensioni di 30x30 cm ca.
Prendete una striscia, ponete in una punta un cucchiaio di farcitura e arrotolate, non troppo strettamente, perchè altrimenti non saranno cotti bene. Disponete i rotolli nella teglia, attaccati l' uno all' altro.
Ponete i due tipi di burro in un pentolino e protate sul fuoco. Quando il burro sarà scaldato abbastanza (non lasciarlo bruciare!) versatelo sui kadaifi, tenendo cura di irrorare bene tutte le parti. 
Fate cuocere in forno preriscaldato a 175°C, modalità statico, per 40 minuti ca., fino a dorare.
Nel frattempo, preparate lo sciroppo. Ponete tutti gli ingredienti in un pentolino, portate sul fuoco e lasciate cuocere per 6-7 minuti.
Appena sfornato il kadaifi, irrorate con lo sciroppo scottente. Lasciate riposare per almeno un' oretta, per poter essere imbevuto dal kadaif.
Si conserva fuori frigo per una decina di giorni.


12

ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΌ ΠΑΝΕΤΟΝΕ (ΜΠΟΜΠΑ) // PANETTONE GASTRONOMICO


ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΌ ΠΑΝΕΤΟΝΕ (ΜΠΟΜΠΑ)

Σίγουρα λιγότερο γνωστό απο το παραδοσιακό γλυκό πανετόνε, εδώ στην Ελλάδα, το γαστρονομικό πανετόνε (θα μπορούσαμε να το πούμε και "μπόμπα") είναι μια αλμυρή εκδοχή που εντυπωσιάζει με την παρουσία του στους μπουφέδες και τα γιορτινά τραπέζια κατά την διάρκεια των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.
Η βάση του είναι ενα ημίγλυκο αφράτο ψωμάκι, που ψήνεται μέσα σε φόρμα για το πανετόνε και γίνεται ψηλό - ψηλό... Το ψωμάκι κόβεται οριζόντια σε φέτες και γεμίζεται με διάφορους συνδυασμούς αλμυρών γεύσεων. Για ακόμη πιο εντυπωσιακό αποτέλεσμα, κάποιοι χρησιμοποιούν και τη φόρμα του παντόρο, που μας δίνει ενα γαστρονομικό πανετόνε με τομή σε σχήμα αστεριού.
Η συνταγή που επέλεξα για να το φτιάξω δεν θα  μπορούσε να είναι άλλη απο αυτή των αδελφών Σίμιλι, απο το κλασσικό βιβλίο τους "Pane e roba dolce". Η βάση της συνταγής είναι η ζύμη για τα ημίγλυκα αφράτα ψωμάκια του σάντουϊς. Στην συνταγή χρησιμοποιείται και το χοιρινό λίπος (λαρδί), αλλά αν δεν έχετε μπορείτε να βάλετε μόνο βούτυρο. Για την γέμιση μπορείτε να χρησιμοποιήσετε οποιονδήποτε συνδυασμό υλικών της αρεσκείας σας.
Το γαστρονομικό πανετόνε μας το απολαύσαμε την παραμονή των Χριστουγέννων, ξεκινώντας τις ... εορταστικές εκδηλώσεις (!) για τον δικό μας εορτάζοντα, και συνοδευόμενο απο κρασάκι και πολλή καλή διάθεση!

Δόση : 1 πανετόνε (30-36 σαντουϊτσάκια)
Βαθμός δυσκολίας : μέτρια δύσκολο
Υλικά
για το πανετόνε : 500 gr αλεύρι δυνατό,
                 περίπου 200 gr νερό χλιαρό,
                                  37 gr μαγιά μπύρας νωπή,
                                  75 gr βούτυρο αγελάδος σε θερμοκρασία δωματίου,
                                  25 gr χοιρινό λίπος (λαρδί),
                                  7,5 gr αλάτι,
                                  50 gr ζάχαρη κρυσταλλική.
για το ψήσιμο : λίγο αυγό,
                              λίγο γάλα.  
για την γέμιση : καπνιστή γαλοπούλα,
                               λουκάνικα κοκτέϊλ,
                               καπνιστός σολωμός σε φέτες,
                               φιλέτο τόννου σε λάδι,
                               νοτματίνια,
                               αγγουράκι,
                               μαρούλι,
                               άνηθος,
                               κάππαρη,
                               ψητή κόκκινη πιπεριά Φλωρίνης,
                               μαγιονέζα,
                               κρεμώδες τυρί,
                               μουστάρδα,
                               κέτσαπ.
Προετοιμασία :
Το πανετόνε, καλύτερα είναι να ετοιμαστεί απο την προηγούμενη ημέρα, ώστε να μπορέσετε να το κόψετε χωρίς να διαλυθεί.
Διαλύστε την μαγιά σε 100ml περίπου χλιαρό νερό.
Επάνω στην επιφάνεια εργασίας φτιάξε ενα βουναλάκι με το αλεύρι, ανοίξτε στο κέντρο του εναν κρατήρα και μέσα ρίξτε το προζύμι, τα βούτυρα και την ζάχαρη, ενώ το αλάτι περιμετρικά, ώστε να μην έρθει σε επαφή με την μαγιά. Αρχίστε να ζυμώνετε και προσθέστε το υπόλοιπο νερό σταδιακά, μέχρι να παρετε μια απαλή και ελαστική ζύμη. Το ζύμωμα βέβαια, μπορεί να γίνει και στο μίξερ.
Βάλτε την ζύμη σε ενα κατάλληλο σκεύος, σκεπάστε σε "καμπάνα" και αφήστε το να ξεκουραστεί σε χλιαρό μέρος, μέχρι να διπλασιαστεί σε όγκο (περίπου 1 ώρα). Αδειάστε την ζύμη στην επιφάνεια εργασίας, ξεφουσκώστε την και μαζέψτε τις άκρες της πρός την μία πλευρά, έτσι ώστε να σχηματιστεί μια μπάλλα. Πλατύνετε λίγο την μπάλα της ζύμης και τοποθετήστε την μέσα σε μια χάρτινη φόρμα για πανετόνε, χωρητικότητας 750 ml, προσέχοντας η λεία πλευρά να είναι προς τα επάνω. Χτυπήστε λίγο αυγό (κρόκο ή ασπράδι) με λίγο γάλα και με το μείγμα αλείψτε καλά την επιφάνεια του πανεττόνε. Τοποθετήστε την φόρμα σε μια σταθερή επιφάνεια (πχ. ενα λίγο μεγαλύτερο ταψάκι), καθώς απο την στιγμή που η ζύμη θα φουσκώσει, δεν πρέπει να μετακινηθεί, ώστε να μην ρισκάρετε να ξεφουσκώσει, δεδομένης την μικρής σταθερότητας της χάρτινης φόρμας. Τοποθετήστε την σε χλιαρό μέρος και σκεπάστε σε καμπάνα, με ένα αρκετά ψηλότερο σκεύος, πχ. με μια βαθειά χύτρα. Αφήστε την να ξεκουραστεί και να φουσκώσει, μέχρι η ζύμη να ξεπεράσει ελαφρά το χείλος της φόρμας (πάνω απο 1 ώρα). 
Ψήστε σε προθερμασμένο φούρνο, στους 180°C, στις αντιστάσεις, για 40-45 λεπτά. Μετά τα πρώτα 30 λεπτά, καλύτερα να καλύψετε την επιφάνεια του πανετόνε με ενα κομμάτι αντικολλητικό χαρτί, ώστε να μην παραψηθεί.
Βγάλτε το πανετόνε απο τον φούρνο και αμέσως διαπεράστε το, παράλληλα με την βάση του, με 2 μεταλλικά σουβλιά. Αναποδογυρίστε το με προσοχή και στηρίξτε το σε δυο ψηλότερα αντικείμενα (εγώ έστησα δυο στήλες με βιβλία), ώστε να κρυώσει κρεμασμένο ανάποδα για να μην χάσει το σχήμα του.


Περιμένετε να κρυώσει τελείως το πανετόνε για να μπορέσετε να το κόψετε, όπως είπαμε μάλιστα, καλύτερα να το ετοιμάσετε απο την προηγούμενη, έτσι και αλλιώς η ζύμη είναι πολύ μαλακή και δεν μπαγιατιάζει. Κόψτε το πανετόνε σε φέτες πάχους περίπου 1 εκ. Οι φέτες θα πρέπει να είναι σε ζυγό νούμερο, γιατί ανα δύο θα σχηματίσουν τα επι μέρους σαντουιτσάκια, ενώ θα περισσέψει και το θολωτό επάνω μέρος. Με τις συγκεκριμένες δόσεις ζύμης και με την φόρμα των 750ml, θα πάρετε 10 ή 12 φέτες.
Γεμίστε τις φέτες ανα δύο, με τους συνδυασμούς της αρεσκείας σας. Οι δικοί μου συνδυασμοί ήταν :
- κρεμώδες τυρί με άνηθο και φέτες καπνιστού σολωμού
- τόννος κονσέρβας σε λάδι, λίγο λεμόνι, ξύσμα λεμονιού, μαγιονέζα, κάππαρη και μαρούλι
- καπνιστή γαλοπούλα, κρεμώδες τυρί, ψητή πιπεριά Φλωρίνης
- μαγιονέζα, λουκάνικα κοκτέϊλ, κέτσαπ και μουστάρδα
- κρεμώδες τυρί, ντοματίνια, αγγούρι και μαρούλι
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ακόμη : διάφορα σαλάμια, τυριά σε λεπτές φέτες, ροκφόρ, γκοργκοντζόλα ή άλλα κρεμώδη τυριά, χαβιάρι, φουά γκρά, μελιτζανοσαλάτα, διάφορες αλοιφές, πατέ ελιάς, γαριδούλες βρασμένες, σως 1000 islands κα.
Ξανασυναρμολογήστε το πανετόνε και βάλτε το στο ψυγείο για μερικές ώρες, ώστε να στερεοποιηθεί. Οταν είναι έτοιμο, αποδομήστε και πάλι τις στρώσεις και κόψτε τες καθέτως σε 6 τρίγωνα. Ξανασυναρμολογήστε το πανετόνε, και για να αποκτήσει σταθερότητα, ακουμπήστε το κάθε ολόκληρο τρίγωνο του επάνω στρώματος επάνω στην ένωση των δύο τριγώνων του κάτω, έτσι ώστε να μη ανοίξει και καταρρεύσει όταν οι συνδαιτημόνες αρχίσουν να παίρνουν ενα ενα τα κομμάτια τους!
Για να γίνει ακόμη πιο ευπαρουσίαστο, τοποθετήστε το μέσα σε μια πιατέλα διακοσμημένη με διάφορα λαχανικα, ενω μπορείτε να διακοσμήσετε κατάλληλα και το "καπάκι" του πανετόνε.


                                
PANETTONE GASTRONOMICO

Il panettone gastronomico è un' ottima idea di antipasto in un pranzo festivo o un buffet!
La base per il panettone gastronomico è un panetto soffice e semidolce che viene cotto in uno stampo per panettone. Alcuni usano anche lo stampo per il pandoro, ottenendo così un panettone gastronomico a sezione di stella. Una volta completamente raffreddato, viene tagliato orizzontalemente in fettine di numero pari e viene farcito con vari ingredienti in una golosa combinazione di roba salata. Poi ogni fetta viene divisa in sei tramezzini ed il panettone viene ricomposto su un vassoio da portata, decorato in modo opportuno ...
Per preparare il mio panettone, certo ho scelto la collaudata ricetta delle sorelle Simili, dal loro libro "Pane e roba dolce". L' abbiamo gustato la vigilia di Natale, come una cena leggera e gustosa!

Dosi : 1 panettone (30-36 tramezini)
Difficoltà : media
Ingredienti  :
per il panetone : 500 gr di farina 00 di forza,
              ca. 200 gr di acqua tiepida,
                                37 gr di lievito di birra fresco,
                                75 gr di burro a temperatura ambiente,
                                25 gr di strutto,
                                7,5 gr di sale fine,
                                50 gr di zucchero semolato.   
per la finitura : uovo,
                              latte.
per il ripieno : filetto di tacchino affumicato,
                             salciccie wurstel coctail,
                             salmonde affumicato a fettine,
                             filetto di tonno sott' olio,
                             pomodorini,
                             cetriolo,
                             lattuga,
                             aneto,
                             capperi,
                             peperono rosso grigliato sott' aceto,
                             maionese,
                             formaggio cremoso,
                             salsa di senape,
                             ketchup.
Preparazione :
Meglio cominciare la preparazione del panettone dal giorno precedente, per avere il tempo di raffreddare, e per tagliarlo poi a fette, senza disfarlo.
Stemperate il lievito in 100 ml ca di acqua tiepida.
Sulla spianatoia formate la fontanella e nella conca versate il lievitino, il burro, lo strutto e lo zucchero, mentre cospargete il sale fuori dalla conca, per non metterlo a contatto diretto con il lievito. Cominciate ad impastare e aggiungete l' acqua restante gradatamente, fino a prendere un' impasto liscio, soffice ed elastico. Certo per impastare, potete utilizzare anche la planetaria...
Ponete l' impasto in un recipiente, coprite a campana, e lasciate lievitare in luogo tiepido, fino al raddoppio (ca. un' oretta). Rovesciate l' impasto sulla spianatoia, sgonfiatelo e  fate una palla, raccogliendo i bordi dell' impasto verso un lato. Appiatitela leggermente e ponetela in uno stampo di carta per panettone, da 750ml di capacità, tenendo la parte liscia verso l' alto.  Sbattete un po' d' uovo (tuorlo o albume) con un po' di latte e spenellate la superficie dell' impasto. Posizionate lo stampo su una teglia, perchè una volta gonfiato l' impasto, non sarà più possibile spostare lo stampo di carta, siccome si rischia di smuovere la pasta. Coprite a campana, utilizzando un recipiente abbastanza alto (pe. una pentola) e lasciate in luogo tiepido a lievitare, fino che l' impasto raggiunga il bordo dello stampo (un' oretta e oltre). 
Fate cuocere in forno preriscaldato a 180°C, modalità statico, per 40-45 minuti. Trascorsa mezz' ora di cottura, meglio coprire il panettone con un pezzo di carta antiaderente, per non rischiare che si bruci la sua superficie.
Sfornate e infilzate subito, molto vicino alla sua base, due spiedini di ferro o di legno, un po' distanziati tra di loro. Capovolgete il panettone con attenzione, e posizionatelo capovolto su due appoggi laterali (io: due pile di libri). Lasciate che il panettone si raffredda capovolto.


Come abbiamo già detto, aspettate che il panettone si raffredda completamente per poter tagliarlo senza difarlo. Tagliatelo orizzontalmente il fete di ca. 1cm di spessore, in numero pari. Con questo stampo di 750ml se ne ricavano 10 o 12 fette, più la calotta. 
Per il ripieno potete certo utilizzare qualsiasi ingrediente salato che volete. 
Questa volta ho fatto le combinazioni seguenti :
- formaggio cremoso (tipo philadelphia) mescolato con aneto tritato finemente e fettine di salmone affumicato
- tonno in scatola con olio, succo di limone e un po' di scorza grattugiata, maionese, capperi e foglie di lattuga incapucciata
- fette di tacchino affumicato, formaggio cremoso, peperone rosso grigliato in conserva
- maionese, salciccie wurstel piccoline, ketchup e salsa di senape
- formaggio cremoso, pomodorini, cetriolo e foglie di lattuga incapucciata
Potete utilizzare ancora : affettati vari, formaggi in fettine sottili, gorgonzola o roquefort, caviale, patè di melanzane, patè di olive, gamberi lessati, foie gras etc.
Ricomponete il panettone e posizionatelo ne frigo per un paio d' ore, per saldare. Estraette il panettone dal frigo e tagliate ogni strato in sei triangolini (tramezzini). Ricomponete il panettone, tenendo sempre i vari gusti separati e seguendo l' ordine dei vari piani. Ponete il primo disco tagliato su un vassoio da portata. Aggiungete ogni disco successivo, ponendo il centro di ogni tramezzino sul punto di giuntura dei tramezzini del piano sottostante. In questo modo, il panettone rimane abbastanza stabile e non si crolla appena i commensali cominciano a prelevare i tramezzini. Infine, coprite con la calotta di pasta.
Certo per renderlo ancora più impressionante, potete decorare la calotta con vari ortaggi, utilizzando dei spiedini bambù.


- με αυτήν την συνταγή, παίρνω μέρος στον διαγωνισμό Christmas menu recipe challenge 2013 των Very good recipes  (Christmas appetizer)
- con questa ricetta partecipo al contest Christmas menu recipe challenge 2013 di Very good recipes

http://verygoodrecipes.com/christmas-menu-challenge
4

ΤΡΟΥΦΑΚΙΑ ΚΑΣΤΑΝΟ // TARTUFI ALLE CASTAGNE


ΤΡΟΥΦΑΚΙΑ ΚΑΣΤΑΝΟ

Τα κάστανα είναι απο τους αγαπημένους μου χειμωνιάτικους καρπούς! Ετσι σίγουρα δεν θα παρέλειπα να φτιάξω και τρουφάκια κάστανο! 
Υπέροχος πουρές κάστανο, τυλιγμένος σε τραγανή κρούστα σοκολάτας, πασπαλισμένης με κακάο. 
Αν σας αρέσει κι εσάς το κάστανο, είμαι σίγουρη οτι θα τα λατρέψετε! 

Δόση : περίπου 30 τρουφάκια
Βαθμός δυσκολίας : μέτρια δύσκολο
Υλικά : 400 gr κάστανα βρασμένα και καθαρισμένα,
                 150 gr κρέμα γάλακτος,
                 60 gr ζάχαρη άχνη,
                 100 gr λευκή κουβερτούρα.
για την επικάλυψη : 300 gr κουβερτούρα 60% κακάο,
                                        2 κ.γ. κακάο άγλυκο.
Προετοιμασία :
Βράστε τα κάστανα με λίγο αλατάκι και κανα-δυο δαφνόφυλλα. Αφήστε τα να χλιαρίνουν (όσο είναι χλιαρά καθαρίζονται πιο εύκολα) και αφαιρέστε την φλούδα τους. Τρίψτε τα σε μικρά κομματάκια με τα χέρια σας ή ελάχιστα στο μούλτι, ώστε να μην γίνουν πολτός.
Βάλτε την κρέμα γάλακτος σε ενα κατσαρολάκι και βάλτε το στη φωτιά. Μόλις πάει να βράσει, προσθέστε τα κάστανα και την ζάχαρη. Κατεβάστε την φωτιά στο πιο χαμηλό και αναμείξτε για 10-15 λεπτά, μέχρι τα κάστανα να απορροφήσουν την κρέμα γάλακτος και το μίγμα να αρχίσει να ξεκολλάει απο τα τοιχώματα της κατσαρόλας. 
Κατεβάστε απο την φωτιά, προσθέστε την λευκή κουβερτούρα, τριμμένη ή κομμένη σε μικρά κομματάκια, και αναμείξτε μέχρι να λιώσει και να ενσωματωθεί στο μίγμα. Αφήστε το μίγμα να κρυώσει και να στεροποιηθεί.
Με την ποσότητα της ζάχαρης που δίνω στην συνταγή, τα τρουφάκια δεν γίνονται πολύ γλυκά, αλλά αναδεικνύεται η φυσική γλύκα του κάστανου. Αν τα θέλετε πιο γλυκά απλά αυξήστε την ποσότητα της ζάχαρης. 
Λιώστε την κουβερτούρα σε μπαίν-μαρί ή στον μικροκυματικό. Δεν είναι απαραίτητο να προ-κρυσταλλώσετε την κουβερτούρα, αλλά αν το κάνετε (δείτε εδώ το πως), το στρώμα της σοκολάτας εξωτερικά θα παραμείνει πιο τραγανό. 
Με δυο κουταλάκια, πάρτε μικρές ποσότητες απο το μίγμα στο μέγεθος καρυδιού και ρίξτε τες διαδοχικά στην ζεστή σοκολάτα. Τα τρουφάκια, καλό είναι να μην γίνουν πολύ ομοιόμορφα, το τελικό αισθητικό αποτέλεσμα θα είναι πιο όμορφο και θα μοιάζουν με πραγματικές τρούφες! Ακουμπήστε τα τρουφάκια σε μια σχάρα γλυκών, ώστε να στραγγίσουν απο την περίσσεια της σοκολάτας. Πρίν στερεοποιηθεί τελείως η σοκολάτα, περάστε τα απο το κακάο.
Βάλτε τα τρουφάκια στο ψυγείο για ενα δίωρο, για να σφίξουν. Διατηρήστε τα στο ψυγείο.


TARTUFI ALLE CASTAGNE

Prelibati bocconcini alla purea di castagne, avvolti in cioccolato croccante e un velo di cacao amaro.
Amo tanto le castagne e certo, dal momento che ho cominciato a preparare vari tipi di tratufi, non potevo omettere di preparare anche i tartufi di castagne. 

Dosi : 30 tartufi ca.
Difficoltà : media
Ingredienti : 400 gr di castagne lessate e pulite, 
                              150 gr di panna fresca,
                              60 gr di zucchero a velo,
                              100 gr di cioccolato fondente bianco.
per la finitura : 300 gr di cioccolato fondente a 60% cacao,
                               2 cucchiaini di cacao amaro.
Preparazione : 
Fate lessare le castagne, con poco sale e un paio di foglie di alloro. Lasciate intiepidire (ancora tiepide si sbucciano più facilmente) e sbucciatele. Sbricciolatele tra le dita o passatele molto velocemente al cutter, evitando di ridurle a purea. 
Versate la panna in un pentolino e portate sul fuoco. Sfioratta l' ebollizione, aggiungete le castage e lo zucchero. Abassate il fuoco al minimo e mescolate la crema per 10-15 minuti, fino che le castagne assorbiscano tutta la panna ed il composto comincia a staccarsi dalle pareti. 
Ritirate dal fuoco, aggiungete il cioccolato tritato e mescolate fino ad incorporarsi. Lasciate raffreddare.
Fate fondere il cioccolato a bagnomaria o al microonde. Non è necessario tempereare il cioccolato, ma se lo fate (vedete qui il come) il guscio di cioccolato dei vostri tartufi resterà croccante.
Con due cucchiaini prendete piccole parti dall' impasto, alla grandezza di una noce, e tuffateli nel cioccolato fuso. Meglio che i tartufi restino piuttosto di forma irregolare, così rassomiglieranno di più a veri tartufi! Disponete i tartufi su una gratella per dolci, per fare colare l' eccesso di cioccolato. Prima che si solidifichi completamente, passate i tartufi dal cacao.
Ponete nel frigo per un paio d' ore per indurire.
Conservate nel frigo.

10

ΤΡΟΥΦΑΚΙΑ ΜΕ NUTELLA // TARTUFINI ALLA NUTELLA


ΤΡΟΥΦΑΚΙΑ ΜΕ NUTELLA

Εύκολη και γρήγορη συνταγή για σοκολατένια και τραγανά τρουφάκια!

Δόση : περίπου 30 κομμάτια
Βαθμός δυσκολίας : εύκολο
Υλικά : 175 gr μπισκότα με κακάο,
                50 gr corn flakes,
                150 gr nutella,
                50 gr λιωμένο βούτυρο,
                3 κ.σ. ρούμι,
                30 gr κροκάν φουντουκιού.
για την επικάλυψη : τρούφα γάλακτος.
Προετοιμασία :
Για να παρασκευάσετε αυτά τα τρουφάκια, κανονικά πρέπει να χρησιμοποιήσετε τα μπισκότα κακάο pan di stelle. Κάποτε τα έφερνε και στην Ελλάδα η Barilla, αλλά πλέον έχουν εξαφανιστεί και αυτά, όπως και πολλά άλλα είδη... Anyway, θα βρείτε παρόμοια σε αλυσίδα σούπερ μάρκετ discount και το χαρακτηριστικό τους είναι οτι έχουν στην επιφάνεια τους ανάγλυφα λευκά αστεράκια.
Μπορείτε βέβαια να χρησιμοποιήσετε και οποιαδήποτε άλλα μπισκότα κακάο, αρκεί να μην είναι γεμιστά, γιατι αλλιώς τα τρουφάκια θα γίνουν πολύ γλυκά. 
Τρίψτε στο μούλτι τα μπισκότα κακάο. Τρίψτε και τα κόρν φλέϊκς, αλλά μην τα κάνετε σκόνη, για να παραμείνουν τραγανά μέσα στα τρουφάκια. 
Σε ενα σκεύος αναμείξτε καλά όλα τα υλικά. Πλάστε με τα χέρια σας μπαλλίτσες στο μέγεθος φουντουκιού και περάστε τες απο την τρούφα. 
Βάλτε τα τρουφάκια σε καραμελλόχαρτα και βάλτε τα στο ψυγείο να σφίξουν.
Διατηρούνται κατά προτίμηση στο ψυγείο.


TARTUFINI ALLA NUTELLA

Ricettina facile e golosa!

Dosi : 30 pezzi ca.
Difficoltà : facile
Ingredienti : 175 gr di biscotti pan di stelle,
                             50 gr di corn flakes,
                             150 gr di nutella,
                             50 gr di burro fuso,
                             3 cucchiai di rum,
                             30 gr di croccante di nocciole tostate,
                             codetta di cioccolato al latte qb.
Preparazione :
Tritate finemente i biscotti. Tritate pure i corn flakes, ma grossolanemente, per poter rimanere abbastanza croccanti.
Ponete tutti gli ingredienti in un recipiente capiente e mescolate, fino a prendere un' impasto sabbioso. Formate delle palline, alla grossezza di una nocciola e passatele dalla codetta. Ponete nel frigo per rassodare.
Conservate preferibilmente nel frigo.